Neqşîbendîtî

Mekteba sûfîzmê ye ku ji aliyê zanayê mezin ê îslamê Şêx Mihemed Behaeddîn Nakşî Bendî (m. 791/1389) ve hatiye damezrandin, ku armanca wê ew e ku mirov hezkirina Xwedê bi dest bixin û di herikîna jiyanê de li ser bingeha bêdengî di dilê xwe de diherike. Neqşîbendî Mihemed Behaeddîn di sala 718/1318an de li bajarokê Kasrî Arifan ê nêzîkî Buxarayê di bin serokatiya wê de hatiye dinê. Wî li cem alimên mezin ên serdema xwe xwendiye û pisporiya zanistên hedîsê kiriye. Ew ji mezheba Henefî ye. Esasê fermana Neqşîbendî li ser sohbet, weaz û şîretan ava bûye. Bi tundî pabendbûna bi fermanên olê, paqijkirina dinyaya dil bi mezheb, nêzîkbûna bi hezkirina Xwedê û bi zanîn û jêhatî gihandina Xwedê, rêgezên bingehîn ên Neqşîbendîtiyê ne. Di vê mezhebê de mijûlbûna bi zanistê û sûdwergirtina ji zanistên pozîtîf, bi taybetî jî zanistên wek fîzîk, kîmya û biyolojî ku ji bo têgihîştina hêz û mezinatiya Xweda dibin alîkar, wek zikr tê pênasekirin. Pabendbûna bi hukmên dîn û terikandina mekrûhekê ji zikr û îbadetên din ên nizamî girîngtir e. Ji bo ku mirov xwe baş bikin û dinyaya xwe paqij bikin, bi tundî tê tewsiyekirin ku dev ji adetên xerab berdin, tobe bikin û ji gunehan lêborîn bixwazin, zikr û hizirkirinê bikin û nimêjên dilxwazî bikin. Ji zikrên kolektîf ên ku di vê mezhebê de têne çêkirin, jê re 'hatmihacegân' tê gotin. Fermana Neqşîbendî di dema Mehmetê Fetih de bi rêya Molla Sîmavî (m. 896/1490) kete Stenbolê. Sultanên Osmanî jî Îslama Neqşîbendî parast.

---------------------------------------------------------------

Bazı İslami Kavramlar - Some Islamic Concepts...

Yukarı